Vanaf 1 januari 2019 krijgen pensioenuitvoerders het recht op automatische waardeoverdracht van zogenaamde nieuwe kleine pensioenen, ontstaan na 1 januari 2018. Dit vervangt het recht op tussentijdse afkoop. Voor bestaande kleine pensioenen, ontstaan voor 1 januari 2018, gaat het recht op automatische waardeoverdracht vanaf 1 januari 2020 in. Een pensioenuitvoerder die gebruik wil maken van dit recht, moet binnen 6 maanden, dus uiterlijk voor 1 juli 2020, bij het pensioenregister laten checken of er elders nieuw pensioen wordt opgebouwd. De verwachting is dat een paar miljoen bestaande kleine pensioenaanspraken overgedragen zullen worden. Om die reden zal vanaf 2020 een sectorbreed meerjarenplan opgesteld worden om ervoor te zorgen dat deze waardeoverdrachten gecontroleerd en gefaseerd kunnen plaatsvinden. Pensioenuitvoerders zullen tijdig een besluitvormingstraject in moeten gaan over de vraag of zij mee willen doen met de waardeoverdracht van kleine en bestaande pensioenen.

In juli 2018 is het besluit gepubliceerd dat de Wet waardeoverdracht klein pensioen op dit punt aanvult. Het doel van die wet is om kleine pensioenen te bundelen tot één groter pensioen, zodat meer pensioen wordt opgebouwd. Daarnaast wordt een kostenbesparing voor pensioenuitvoerders beoogd. Het aanhouden van kleine pensioenen (pensioenen van meer dan € 2 en minder dan € 474,11 bruto per jaar) leidt voor pensioenuitvoerders namelijk tot hoge administratiekosten. Waardeoverdracht bestaande kleine pensioenen Nadat pensioenuitvoerders die mee willen doen aan de waardeoverdracht van bestaande kleine pensioenen, in de eerste helft van 2020 de eerdergenoemde check bij het pensioenregister hebben gedaan, zullen de pensioenuitvoerders in overleg met het Pensioenregister een meerjarenplan opstellen om de stromen kleine pensioenen op een beheerste manier te laten verlopen. DNB en de AFM zullen adviseren over de planning en de te maken afspraken over het matchingsproces, waarna de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de afspraken officieel zal vaststellen. Naar verwachting zal een periode van vier jaar nodig zijn voor de uitvoering van de waardeoverdrachten. In het meerjarenplan zullen de eventuele dekkingsgraadeffecten over de jaren worden gespreid, zodat de uitvoering van de waardeoverdrachten geringe effecten heeft voor de dekkingsgraad. Aangezien het mogelijk om aanzienlijke sommen geld gaat die moeten worden overgedragen, moeten pensioenfondsbesturen alle belangen afwegen bij het nemen van het besluit om al dan niet mee te doen aan overdracht van bestaande kleine pensioenen. Daarnaast is de lange periode van (naar verwachting) vier jaar nodig omdat het voor ontvangende pensioenuitvoerders belangrijk is te weten hoeveel bestaande kleine pensioenen van andere uitvoerders naar hen worden overgedragen, en op welke termijn. Ontvangende pensioenuitvoerders hebben namelijk een acceptatieplicht voor inkomende waardeoverdrachten. In het meerjarenplan zullen ook afspraken worden opgenomen over het moment dat de daadwerkelijke overdracht zal plaatsvinden. Op dat moment moet de overdragende uitvoerder nogmaals bij het pensioenregister nagaan of er bij een nieuwe uitvoerder pensioen wordt opgebouwd, aangezien er in de loop der jaren nog wijzigingen kunnen plaatsvinden. Overigens moet een pensioenuitvoerder die gebruik wil maken van dit recht daadwerkelijk binnen zes maanden na 1 januari 2020 bij het pensioenregister laten checken of er bij een andere pensioenuitvoerder nieuw pensioen wordt opgebouwd. Er bestaat geen mogelijkheid om later alsnog mee te doen. Bovendien is deze check niet vrijblijvend. Terugtrekken kan alleen als de omstandigheden ingrijpend wijzigen. Ook voor verzekeraars is de eerste check in principe niet vrijblijvend, maar zij kunnen wel een voorbehoud maken. Mogelijk is bijbetaling vereist voor de waardeoverdracht en is de werkgever niet bereid om die bijbetaling te doen. Automatische waardeoverdracht nieuwe kleine pensioenen Vanaf 1 januari 2019 krijgen pensioenuitvoerders daarnaast het recht op automatische waardeoverdracht van kleine pensioenen die zijn ontstaan na 1 januari 2018. Het recht op automatische waardeoverdracht vervangt het recht op tussentijdse afkoop. Bij een automatische waardeoverdracht vindt de overdracht plaats op initiatief van de overdragende pensioenuitvoerder, zonder dat de deelnemer daar een rol in heeft. Dit recht houdt in dat de overdragende pensioenuitvoerder voor de eerste keer binnen één jaar na einde deelneming van de deelnemer bij het pensioenregister toetst of de gewezen deelnemer bij een andere uitvoerder actief pensioen opbouwt. Als een gewezen deelnemer (nog) niet ergens anders pensioen opbouwt, kan het klein pensioen niet worden overgedragen. De overdragende uitvoerder toetst (ten minste) jaarlijks of de situatie is veranderd en het klein pensioen alsnog kan worden overgedragen. Als de pensioenuitvoerder ten minste vijf maal na beëindiging van de deelneming tevergeefs heeft geprobeerd om het kleine pensioen over te dragen en na de beëindiging van de deelneming ten minste vijf jaar zijn verstreken, heeft de pensioenuitvoerder het recht om pensioenaanspraken van een gewezen deelnemer af te kopen. De pensioenuitvoerder moet de aantallen inkomende en uitgaande waardeoverdrachten en zijn vergeefse pogingen tot waardeoverdracht registreren. De pensioenuitvoerders en het pensioenregister moeten hierover gegevens kunnen overleggen aan de AFM. De AFM zal de correctheid en volledigheid van de gegevensuitwisseling tussen pensioenuitvoerders en het pensioenregister monitoren. Governance DNB heeft in haar toezichttoets op het conceptbesluit onder andere geadviseerd dat een aantal governancebepalingen bij de waardeoverdrachten van bestaande kleine pensioenen worden aangepast. De Verzamelwet pensioenen 2019 zal deze bepalingen bevatten. In ons eerdere In context-artikel bespraken we deze governancebepalingen in de consultatieversie van de Verzamelwet pensioenen 2019. Servicedocument Een servicedocument van de Pensioenfederatie en het Verbond van Verzekeraars biedt inzicht in de wijze waarop pensioenuitvoerders de automatische waardeoverdracht van kleine pensioenen kunnen uitvoeren en heel kleine pensioenen kunnen laten vervallen.